We gebruiken cookies (en vergelijkbare technieken) om het shoppen nog makkelijker en persoonlijker voor jou te maken.
Functionele en analytische cookies plaatsen we altijd. De functionele cookies zorgen voor de beste website-ervaring. De analytische cookies gebruiken we om FuturumShop elke dag te kunnen verbeteren.
Met de persoonlijke cookie technologie kunnen we je nuttige en persoonlijke advertenties laten zien, die nog beter op jouw wensen aansluiten.
Lees hier
alles over onze cookie- en privacyverklaring. Klik op 'accepteren' om te accepteren. Kies je voor weigeren? Dan plaatsen we alleen functionele en analytische cookies.
FUTURUMSHOP APP
Sparen voor gratis cadeaus?
Download onze app direct!
Biologisch speciality koffie van EarthFood. Dit is het eerlijke verhaal van de koffieboeren uit Peru
Tekst Rik Booltink Fotografie This Side Up, FuturumShop
Specialty koffie. Het lijkt op het eerste gezicht een holle, goed klinkende marketingomschrijving, maar niets is minder waar. Niet elke koffiesoort mag zich zomaar een specialty noemen. Specialty koffie is van de allerhoogste kwaliteit en heeft een unieke smaak en eerlijke herkomst.
Goede rapportcijfers
Om het kaf van het koren te kunnen scheiden, heeft de wereldwijd erkende Specialty Coffee Association (SCA) op basis van aspecten zoals het smaakprofiel en de geur normen opgesteld. Experts die hiervoor zijn opgeleid, leggen de koffies onder het vergrootglas en kennen cijfers toe. Pas bij een score van tachtig punten of meer, op een schaal tot honderd, mag het predicaat specialty koffie op de verpakking. Het eind vorig jaar gelanceerde EarthFood behoort met zijn rapport tot het kransje van aanbieders met kwaliteitsproducten. Daarmee onderscheiden de koffiebonen zich meteen van de doorsnee zakken bonen die je in de supermarkt kunt kopen, zegt Maarten van Keulen.
Volledig transparant
Hij is een van de mensen achter This Side Up, de Nederlandse koffie-importeur die voor EarthFood bemiddelt om biologisch gecertificeerde koffie aan te kunnen bieden. Het belangrijkste kenmerk van This Side Up is dat dat allemaal op de meest transparante manier gebeurt. Of het nou om de namen en contactgegevens van boeren, de koopcontracten, de volumes of de salarissen gaat; alles is open en bloot op de website van de sociale onderneming terug te vinden. “Ieder bedrijf zegt natuurlijk dat het zich sterk maakt voor mens en milieu. Maar hoe ver gaan koffiehandelaren daarin nou echt? De enige manier om te onderbouwen dat je het echt anders, duurzaam aanpakt en eerlijk betaalt, is door volledig transparant te zijn. Als je zegt dat je het goed doet, maar dat niet durft te laten zien, ben je waarschijnlijk helemaal niet zo goed bezig.”
De transparantie en directe samenwerking stuwen indirect de kwaliteit van EarthFood en sommige andere specialty koffies. Want door de boeren op de juiste manier te waarderen en op allerlei vlakken te ondersteunen, zijn zij in staat om geld te investeren en hun bedrijven op een betere manier te runnen. De lat komt zo steeds een stukje hoger te liggen. “Als je boeren als gelijkwaardige ondernemers behandelt, goed betaalt en traint hoe ze koffie moeten maken, krijg je aan het einde van de rit vanzelf betere koffie die meer waard is. Zonder elkaar ben je beiden nergens.” De uitleg mag simpel klinken; de praktijk is vaak een stuk weerbarstiger. This Side Up moet in eerste instantie moeite doen om boeren te overtuigen. “De boer denkt: daar heb je weer een wit persoon die mooie beloftes doet. Aan de andere kant: ook wij kunnen belazerd worden, omdat we niet weten hoe het op locatie werkt. In het begin zijn we ietwat voorzichtig en aftastend naar elkaar. Zo van: we vinden elkaar leuk en interessant, maar hoe komen we samen verder? Het gaat om wederzijds vertrouwen opbouwen”, vertelt Van Keulen.
Opwaartse cyclus
Eenmaal overtuigd, dan gaat het snel. This Side Up brengt vraag en aanbod samen en creëert relatief korte ketens, terwijl de reguliere koffiehandel via anonieme veilingen gaat die boeren minder opleveren. Boeren hebben daarbij geen enkel idee waar hun product terecht komt en consumenten weten niet waar hun product vandaan komt. In het grijze gebied ertussen wordt veel gesjoemeld en geld verdiend. This Side Up laat boeren zien wie de afnemers zijn en waaraan zij behoefte hebben. “De Nederlandse markt wil best meer betalen als het product voldoet en lekkerder is. De boer moet ons als het ware een stukje potentie laten zien. Als je een bepaalde koffiekwaliteit hebt en er zitten wat fouten in, dan leggen wij uit hoe je die eruit kunt halen. Hoe pluk je rijpe kersen? Hoe verwerk je koffie zodat er geen schimmel op komt? Als het basisproduct oké is en de wil en motivatie er zijn om het geheel naar een volgend niveau te trekken, dan kom je samen in een opwaartse cyclus.”
Controle
This Side Up importeert koffie uit veertien landen en werkt overal volgens een stramien. Eigen teams onderhouden contact over de productie en marktverwachtingen. En met lokale agronomen wordt de kwaliteit van het werk op de boerderij stapsgewijs verbeterd. “Er kan sprake zijn van een bepaalde smaakafwijking. Dan weten wij: het gaat mogelijk om een schimmel, een gevolg van slecht drogen. We gaan in gesprek en analyseren het droogproces. Je hoort dan bijvoorbeeld terug dat het onverwachts regende. De volgende stap is dan: wat doen we eraan? Soms investeren we in drying domes, koepeltenten. Het gaat dan niet eens over de agronomie, maar over het naoogstproces. Door ook daar controle over te nemen, verbeteren we de opbrengsten.”
Biologische arabica
Voor de koffie van EarthFood trekt This Side Up naar boeren en corporaties in Congo, Ethiopië en Peru. Zij leveren op verzoek van EarthFood enkel biologisch gecertificeerde bonen. “Sommige boeren zijn gewoon biologisch, maar betalen het stempel niet. Dan mag je je product in Europa dus niet biologisch noemen. Voor EarthFood, zelf ook biologisch gecertificeerd, is dat echter wel relevant.” EarthFood heeft specifiek gekozen voor arabicakoffie. “Dat noemen ze de roos van de tropische producten, het is een heel moeilijk gewas waarmee je pietje-precies moet omgaan”, legt Van Keulen uit. “Er is een gebied rond de evenaar waar koffie kan groeien, daar is het warm genoeg. Maar voor arabica geldt dat het niet te warm mag zijn, dus je bent gebonden aan bepaalde hoogtes van zo’n duizend meter en hoger. Maar het is wel oppassen, want arabicakoffie kan niet tegen vrieskou. Arabica, van oorsprong een bosgewas uit de jungle, doet het goed op polycultuur. We sturen boeren er dus op aan dat zij ook andere gewassen verbouwen in plaats van één.”
Eén van de arabicakoffies van EarthFood is Churupampa, vernoemd naar Finca Churupampa, de coöperatie en exporteur die de koffie levert. Het product komt uit een regio in Peru, ten noordoosten van Lima, en valt op om zijn kruidige smaak met tonen van noten en chocolade. Sinds 2017 werkt de vooruitstrevende coöperatie van de familie Tocto nauw samen met This Side Up. Mede-eigenaar Eber Tocto belandde zo’n twintig jaar geleden in de koffie-industrie. Hij had z’n studie landbouwtechniek er net op zitten en streek neer in Chirinos, het walhalla van de Peruaanse koffieteelt in het noorden van het land. “Ik heb het geluk gehad dat m’n vader, een hard werkende boer, wat geld opzij had gezet voor mijn privéstudie en die van mijn broers. In Czirinos kwam ik in contact met expats. Zij waren in Colombia geweest en hadden het over onderzoek naar koffie en productiviteit. Dat gaf me interessante inzichten.”
Rechtstreeks naar Amerika
Zijn vader runde het boerenbedrijf, waar koffie tot dan toe nog maar een klein aandeel had, op een ouderwetse, achterhaalde manier. “Ik probeerde hem te overtuigen van mijn opgedane kennis. Daar waar hij voorheen slechts tien koffiezakken per hectare kon oogsten, veranderde dat al snel in vijftig tot zestig zakken. Zeker vijf keer meer dus. Met tien hectare aan koffieareaal hadden we ineens een veelvoud aan koffie. Al snel predikte mijn vader de nieuwe manier van koffie verbouwen.” Met de bevestiging dat het mogelijk was om meer koffie op hetzelfde grondoppervlak te oogsten, benaderde hij potentiële klanten rechtstreeks. “De eerste klant zat in de Verenigde Staten, die nam veertig zakken af tegen een veel betere prijs dan we gewend waren via de normale markt. Zowel de kwantiteit als kwaliteit bleek dus beter. Dat was opnieuw een stap in de goede richting.”
Showroom
De zaken verliepen voorspoedig, maar Tocto stuitte wel op een ander probleem: de inkopers verlangden steeds grotere hoeveelheden van zijn kwaliteitskoffie. “Ze wilden containers. Ik dacht: wat moet ik nu? Ik besloot onze boerderij als een soort showroom te gebruiken en zo collega-boeren in de omgeving te overtuigen de nieuwe technieken over te nemen. Mijn neef Lenin, die een commerciële functie elders had en nu manager van ons bedrijf is, hielp mee om anderen over de streep te trekken.”
Mentaliteit
Inmiddels staan zij aan het roer van een stevige coöperatie van zo’n vierhonderd Peruaanse boeren die samen op een duurzame manier koffie verbouwen en daarbij ondersteuning krijgen van This Side Up. “In de afgelopen vijf tot tien jaar is de mentaliteit onder boeren flink veranderd. Ze zien nu in dat je met focus op kwaliteit veel verder komt. Koffie is zo meer een hoofdzaak geworden. Voorheen was koffie eerder een bijproduct naast het telen van bijvoorbeeld bananen en bonen en de kleine veehouderij. Nu gaan we met ons team langs boerderijen om adviezen te geven. We zeggen bijvoorbeeld: oogst in deze periode of plant de koffieplanten op zoveel afstand van elkaar.”
Door de jungle
Het team bestaat uit vijf agronomen en een eindverantwoordelijke en gaat kriskras door de jungle om boerenbedrijven te bezoeken die soms al decennia bestaan. Net zo goed begeleidt het team startende ondernemers. “Met onze kennis helpen we koffieplantages helemaal vanaf nul op te bouwen. We kijken daarbij naar de lokale situatie en evalueren de bodem. Dat leidt tot een aanpak met specifieke zaden voor dat gebied en een groeiplan. Het vraagt wel om een lange adem, want pas na vier of vijf jaar is er de eerste oogst. Op dat moment krijgt de boer met een uitstekende koffiekwaliteit en bovengemiddeld hoge opbrengst de bevestiging dat hij op de juiste manier aan de knoppen heeft gedraaid.”
Dicht op de natuur
Tocto is enthousiast over wat zijn familie heeft neergezet. “Ik heb het leukste werk dat ik me kan voorstellen. De kwaliteit van leven vind ik erg belangrijk; dankzij de koffie ben ik elke dag buiten en sta ik heel dicht op de natuur. Ik struin door de jungle en zie de koffie elke dag groeien. Koffie is onderdeel van onze cultuur en een product dat bovendien wereldwijd mensen aanspreekt. Hoe mooi is het dat je eraan kunt bijdragen dat het kopje koffie extra smaakvol is? We voorzien hiermee in een sterke behoefte en doen dat ook nog eens op een betere, duurzame manier.”
Eigen smaak
Het maakt Tocto trots als hij het eindproduct van zijn afnemers in handen krijgt. “Zouden we de koffiebonen via de beurs hebben verkocht, dan zouden we totaal geen idee hebben waar ze terechtkomen. Nu ontstaat er een band met onze klanten. Soms komen klanten zelfs naar ons toe om met eigen ogen te zien hoe het er bij ons aan toegaat. Ze nemen dan ook hun koffie mee die we dan graag proeven. Wij leveren weliswaar de ruwe bonen en daarmee het fundament van het eindproduct, maar Bosbrand, de branderij die de koffie voor EarthFood brandt, voegt er met zijn aanpak een duidelijke touch aan toe. Het is bijzonder dat EarthFood en andere zo qua smaak een geheel eigen twist aan onze koffie weten te geven.”
