Geschreven door: Marcel Kornegoor
Integreren is voor de meesten van ons op de middelbare school geen favoriete bezigheid (geweest) tijdens de wiskundeles. Toch maken we er in het dagelijks leven meer gebruik van dan je op het eerste gezicht denkt. Niet zozeer middels totaal onbegrijpelijke formules die we op onverwachte momenten moet oplossen, maar wel in de vorm van steeds verdere samenwerking en samensmelting van producten en technologieën. Ook op de racefiets is sprake van een toenemende integratie van (elektronische) groepsets en randapparatuur zoals (fiets)computer, smartphone en (web)applicatie. Op BikeMOTION 2016 was de toenemende integratie als trend zichtbaar bij vrijwel alle bedrijven en merken die zich met schakelsystemen bezighouden. In dit blog artikel licht ik er drie uit: draadloos schakelen, vermogensmeters, web- en smartphone-apps. En dan waren er natuurlijk ook nog een heleboel remschijven.
Draadloos schakelen
Met Red eTap van SRAM kon als eerste draadloos geschakeld worden. FSA mengt zich nu met de splinternieuwe WE groep ook in deze draadloze strijd. is de draadloze techniek onder de motorkap fundamenteel anders van opbouw. SRAM koos ervoor een volledig eigen protocol te ontwikkelen, Airea genaamd. Volgens de Amerikanen de enige manier om aan de hoge eisen op gebied van betrouwbaarheid, veiligheid en ongevoeligheid voor verstoring te kunnen voldoen. Het is vooralsnog niet mogelijk om het systeem te koppelen met bijvoorbeeld een smartphone of computer voor het uitlezen/aanpassen van instellingen of gebruiksgegevens.
Marcel Kornegoor: “Het versleutelen en ontsleutelen van draadloos verkeer kost tijd. Er moet dus een gulden middenweg worden gevonden tussen veiligheid en responstijd bij het schakelen.”
FSA heeft met WE een andere weg bewandeld. Het draadloze systeem van FSA is gebaseerd op ANT+. Dankzij dit protocol kunnen producten van derde partijen relatief eenvoudig met FSA WE worden gebruikt in de nabije toekomst. Heb je een fietscomputer of smartphone die alleen bluetooth ondersteunt? Dan kun je niet met FSA WE communiceren. Maar wat doen Shimano en Campagnolo ondertussen? Beide bedrijven zeggen serieus bezig te zijn met draadloze techniek, maar vooralsnog zitten er geen producten in de pijplijn. Het lijkt erop dat ze nog niet volledig overtuigd zijn van de draadloze mogelijkheden en nog oplossingen zoeken voor bijvoorbeeld de reactiesnelheid bij het schakelen en betrouwbaarheid van het draadloze signaal. En dat is niet geheel zonder reden.
Marcel Kornegoor: ”SRAM ging met RED Etap als eerste draadloos. Met FSA WE raken we de draad nog verder kwijt. Shimano en Campagnolo blijven nog bekabeld voorlopig.”
Vermogensmeters
Op de stand van Shimano was een prototype te bewonderen van de Dura Ace vermogensmeter. In het profpeloton zijn daar al de nodige kilometers mee gemaakt, maar er is nog geen verwachte verkoopdatum afgegeven. De specificaties van de meter zijn in ieder geval prima: beide benen worden gemeten met een afwijking van +/- 2%. Hiermee doet de meter direct mee in het topsegment qua nauwkeurigheid. Misschien wel net zo belangrijk is de elegante verwerking in het crankstel. Omdat het product nog niet op de markt is, is ook nog niet bekend of het bijvoorbeeld ook (al dan niet aangepast) beschikbaar komt voor de populaire Ultegra groepset. Ook de prijs voor de vermogensmeter is niet bekend, maar gezien het Dura Ace only is, mag je rekenen op een fors bedrag. En dat is en blijft voorlopig nog het grote probleem van vermogensmeters. Hoewel de populariteit en het aanbod op de markt toeneemt, daalt de prijs nog niet enorm. Het is wel aannemelijk dat de prijs de komende jaren (fors) zal dalen. Enerzijds omdat er meer concurrentie op de markt ontstaat en daarnaast omdat de benodigde techniek goedkoper wordt om te produceren: de initieel gemaakte ontwikkelkosten zijn op een zeker moment terugverdiend.
”Het Shimano Dura Ace 9100 crankstel kan met fraai ingebouwde vermogensmeter worden geleverd. Voor twee benen en met een afwijking van +/- 2%.”
Apps
Campagnolo timmert aan de weg met haar MyCampy app. Daarmee kun je detailinzicht krijgen in het wel en wee van je EPS groepset via Bluetooth op een smartphone of computer. Je kunt hier bijvoorbeeld zien hoeveel kilometer je met een bepaald verzet hebt gereden en hoe vaak je hebt geschakeld met het systeem. Dit maakt gericht onderhoud of het vervangen van veelgebruikte tandwielen in de cassette mogelijk. Als alle data over het schakelsysteem gecombineerd wordt met die van een vermogensmeter en hartslagmeter dan biedt dat volop nieuwe mogelijkheden om analyses mee te maken en bijvoorbeeld trainingsprogramma’s of om fietstechniek te verbeteren. Ik verwacht dat ook de concurrentie binnen afzienbare tijd met soortgelijke app’s op de markt gaat komen.
”Draadloos schakelen en schijfremmen moeten nog even inburgeren. Daarna kunnen we de draadloze schijfrem verwachten.”
Schijfremmen
Waar het enkele jaren terug nog grotendeels conceptbikes waren, is er inmiddels nagenoeg geen fietsmerk meer dat geen schijfremmen op haar racefietsen kan leveren. Ook Campagnolo toonde, met de CampyLabs stickers er nog op, een prototype van schijfremmen. Daarmee hebben alle gevestigde merken op gebied van schakelsystemen zowel een velg- als schijfrem in het assortiment. Vooral het behoud van remvermogen bij natte omstandigheden wordt alom als verkoopargument gebruikt. Een blijvende innovatie dus.
Het is mijns inziens een kwestie van tijd voordat ook de eerste draadloze (schijf)remmen op de markt komen. Technisch is dit prima mogelijk. Hoewel betrouwbaarheid bij deze evolutie nog een extra dimensie krijgt, zorgt het ervoor dat een fiets nog “cleaner” en aërodynamische kan worden. Wanneer daarbij via een smartphone-app het aantal remuren en de uitgeoefende remdruk kan worden uitgelezen dan kan de conditie van de remmen perfect in de gaten worden gehouden en slijtage nauwkeurig worden voorspeld. In de Formule 1 worden dit soort technieken al in de praktijk toegepast. Daar is het zelfs mogelijk om tijdens een Grand Prix de motorinstellingen aan te passen of de koppeling bij te stellen op verzoek van de coureur. Het zou dan ook niet onmogelijk zijn in de toekomst de mecanicien van een wielerploeg tijdens een bergetappe de respons van de schijfremmen aanpast als hij ziet in de data-analyse dat de remdruk niet meer optimaal is voor de kortste remweg. Of wanneer een specifiek stuk van een koers of etappe sneller kan worden afgelegd met andere rem-instellingen. Uiteraard is dit gebaseerd op verwachtingen en reeds bestaande toepassingen binnen (race)auto’s. Toch zijn dit wat mij betreft de zaken die op gebied van groepsets en digitale intergratie verwacht mogen worden. We zullen vanzelf zien of ik het bij het rechte eind heb.
