Zowel mountainbikers als racefietsers maken al jaren gebruik van kliksystemen om de schoen te verbinden aan het pedaal door middel van race- en MTB-schoenplaatjes. Het voordeel van een kliksysteem is dat een fietser ook aan het pedaal kan ‘trekken’. Hierdoor kan tijdens de gehele trapbeweging kracht worden uitgeoefend, waardoor er sneller gefietst kan worden.
Voor de komst van het klikpedaal werd in het wielrennen gebruik gemaakt van toeclips, die echter onhandig zijn bij het opstappen, extra vastgetrokken moeten worden en bij afstappen of valpartijen niet vanzelf losschieten. Bij spinningfietsen zie je deze nog toegepast worden en ook op enkele baanfietsen wordt dit systeem nog gebruikt.
Sinds 1985 (Bernard Hinault > Look pedalen) wordt er professioneel met cliplesspedalen gereden. Na Look hebben veel andere fabrikanten van fietsaccessoires in de loop der jaren ook hun eigen klikpedalen en schoenplaatjes ontwikkeld, die veelal niet uitwisselbaar zijn. Deze klikpedalen zorgen voor een vaste verbinding tussen de schoen en het pedaal zonder de nadelen van de toeclips.
De schoenplaatjes kunnen worden onderverdeeld in twee categorieën: racefiets schoenplaatjes (driepuntsverbinding) en mountainbike schoenplaatjes (tweepuntsverbinding). Wanneer de schoen een bevestiging heeft voor een tweepuntsverbinding kunnen alle mtb schoenplaten worden gemonteerd, dit is niet merk afhankelijk. Voor de race plaatjes geldt ook dat deze onder alle schoenen passen die voorzien zijn van de driepuntsbevestiging. Het verschil tussen de Shimano SPD en SPD-SL pedalen is de bevestiging, de SPD-plaatjes hebben een tweepuntsbevestiging en de SPD-SL een driepuntsbevestiging.
Bij het aanschaffen van schoenplaten dient er rekening gehouden te worden met een aantal punten: Welke schoen heb je en welke verbinding (race/MTB) zit er op de zool? Welke pedalen heb je? Hoeveel speling vind je prettig?
Racefietspedalen worden gekenmerkt door een relatief groot contactoppervlak tussen pedaal en de schoen. Dit oppervlak zorgt voor een maximale ondersteuning en krachtoverbrenging op de pedalen. De keuze van je pedalen hangt af van persoonlijke voorkeur voor een merk, ook ook de mate van speling die de pedalen bieden. Bekende merken racefietspedalen zijn Look, Time, Shimano SPD-SL, Speedplay en Magped.
De schoenplaten zijn verkrijgbaar in diverse varianten en/of kleuren. Deze varianten / kleuren staan voor de speling die het schoenplaatje heeft. Deze speling is het aantal graden dat de hak kan bewegen voordat je uit het pedaal ‘klikt’. Weinig speling betekent minder krachtverlies, maar ook minder bewegingsruimte én meer kans op knieproblemen. Meer speling werkt uiteraard andersom. Hoe minder speling, hoe moeilijker het uitklikken ook is. Beginnende wierlrenners hebben daarom meer baat bij schoenplaatjes met meer speling zodat ze beter kunnen leren in- en uitklikken.
Klik hieronder op het merk om door te gaan naar de beschrijving of om direct te shoppen.
In onderstaande video wordt getoond hoe je je nieuwe plaatjes monteert.
MTB- en Cyclocross-pedalen hebben een open binding waardoor je gemakkelijk en snel kunt in- en uitklikken. Daarnaast is het van belang dat vuil en modder effectief wordt afgevoerd. De beschikbare schoenplaten voor MTB zijn:
Shimano SPD | SM-SH51 vast | SM-SH56 3 graden speling |
Crankbrothers Premium | Premium Standard 0° en 6° | Premium Easy 0° en 6° |
Look X-track | Look X-track standard | Look X-track easy |
Time MTB schoenplaatjes | Atac easy 10° uitklikhoek | Atac 13/17° uitklikhoek |
Magped MTB schoenplaatjes | Schoenplaataccessoires |
Gravelbiken is inmiddels de hype voorbij en kent een groot aantal fanatiekelingen. Veel gravelaars gebruiken MTB-pedalen en 2-punts schoenplaatjes. Vooral omdat een gravelaar wendbaar naast de fiets wil kunnen zijn. Je kunt met de gravelbike dus met bovenstaande MTB-beschrijving ook prima het avontuur opzoeken. Wat ook een goede optie voor de gravelaar: combi-pedalen. Hiermee profiteer je enerzijds van het kliksysteem (2-puntsbevestiging) en anderzijds van een flat pedal. Zo kun je kiezen tussen klikken of plat pedaal.
Time heeft overigens ook de Cyclo pedalen op de markt. Een racepedaal dat is gebouwd rond een MTB-schoen waarmee je met Atac schoenplaatjes kunt inklikken.
Voor de toerfietser zijn er ook kliksystemen. Deze pedalen kenmerken zich door enerzijds een kliksysteem en anderzijds een platform. Het voordeel van een toerschoen is dat de schoenen ook gemaakt zijn om op te lopen, zonder uitstekende schoenplaatjes. De toerschoen combineert dus een gewone ‘wandel’schoenzool met de voordelen van het kliksysteem. Door op je toerfiets pedalen te monteren die zowel voor gewone schoenen als voor schoenen met een kliksysteem geschikt zijn, ben je van alle gemakken voorzien. Shimano heeft hier speciale pedalen voor ontwikkeld, zoals de: de Shimano EH500 SPD pedalen.
Wees zorgvuldig bij het afstellen van je pedalen en schoenplaatjes. Kijk bij voorkeur naar de stand van je oude spullen om blessures en overbelastingsklachten te voorkomen. Let ook op de slijtage van je schoenplaatjes, na verloop van tijd zul je onherroepelijk eens je schoenplaten moeten vervangen.