Als je een wetsuit voor triathlon gaat kopen verzand je in een zee van informatie over regels, watertemperatuur, merken, diktes en types. Met deze blog maken we voor jou overzichtelijk waar je op moet letten als je een wetsuit koopt en gebruikt. Van de pasvorm tot de regelgeving en van training tot wedstrijd.
Een wetsuit is een neopreen “zwempak” dat je tijdens watersporten draagt om je lichaamstemperatuur in het koude buitenwater op peil te houden en om je drijfvermogen te geven. Maar het ene wetsuit is het andere niet. En wat is nou het verschil tussen een wetsuit en een trisuit? En wat is dan een shorty? Lees rustig verder, wij leggen het uit.
Een triathlon wetsuit onderscheidt zich van surf- en duikwetsuits door onder andere de dikte. Surfwetsuits zijn vaak 5mm. dik of nog dikker. Een triathlon wetsuit mag reglementair zelfs maar maximaal 5mm. dik zijn. Je mag dus wel zwemmen in een surfwetsuit tijdens een triathlon, maar sneller zul je er niet perse van worden. Daarnaast is ook de flexibiliteit van het neopreen van een triathlonwetsuit stukken beter.
Verder is een triathlon wetsuit ontworpen om door het water te glijden (hydrodynamica), drijfvermogen te bieden (buoyancy), flexibel te zijn en om snel uit te kunnen trekken. Interessant weetje: eind jaren ’80 ontwikkelde ene Dan Chapfield het eerste triathlonspecifieke wetsuit die hem tijdens een Ironman sneller door het water liet glijden en sneller door de transitie liet lopen. In de jaren daarna is het snel gegaan met de ontwikkeling van technologgieën van triathlon wetsuits.
Een trisuit draag je de gehele wedstrijd, een wetsuit alleen tijdens het zwemmen. Een wetsuit is daarnaast gemaakt van neopreen en biedt drijfvermogen. Een trisuit mag niet van materiaal gemaakt zijn dat drijfvermogen biedt. De reglementaire beschrijving van een trisuit is als volgt: Trisuits moeten bestaan uit 100% geweven materiaal, te definiëren als bestaande uit natuurlijke en/of synthetische stoffen, van individuele en niet versterkte garens die een geweven, gebreid of gevlochten geheel vormen (meestal houdt dit in dat het trisuit geheel gemaakt is van nylon of lycra, waarin geen rubberachtig materiaal zoals polyurethaan of neopreen is verwerkt). Bron: Wedstrijdreglement World Triathlon.
Een shorty is een wetsuit met korte mouwen en korte pijpen. Andere varianten zijn wetsuits zonder mouwen, en SwimRun wetsuits. Een SwimRun wetsuit is ontwikkeld voor de SwimRun wedstrijden waarbij afwisselend hardgelopen en gezwommen wordt. Je bovenlijf is volledig bedekt, net als je armen. Zo heb je maximaal drijfvermogen voor je romp en armen. Door de afwezigheid van neopreen onder je knieën ben je vrijer in je bewegingen tijdens het hardlopen.
Een shorty of mouwloos wetsuit is nog steeds een wetsuit en valt daarom onder de regelgeving van wetsuits. Het is dus niet zo dat je bij een temperatuur boven de 24,6 graden wel met een shorty of mouwloos wetsuit mag zwemmen. De enige reden is dan ook een persoonlijke wanneer je voor een dergelijk wetsuit kiest tijdens een wedstrijd.
Een Swimskin is eigenlijk niet meer dan een 2e trisuit over je trisuit. Waarom zou je dat doen? Vooral bij lange afstanden zijn de trisuits vaak voorzien van zakjes voor voeding, maar ook is het comfort belangrijker op die lange afstanden. Wanneer je een swimskin over je trisuit aantrekt voorkom je overbodige weerstand van stof dat niet strak om je lijst sluit.
Let op!: Swimskins moeten voldoen aan de Trisuitregels tijdens wedstrijden en mogen op afstanden over de OD (1500 meter zwemmen) en korter niet worden uitgetrokken. (wedstrijdreglement 4.11 sub c-i). Just so you know!
Je mag bij triathlons niet altijd een wetsuit dragen. Daar is regelgeving voor. Voor die regelgeving volgen we in deze blog de regelgeving zoals die op de website van de Nederlandse Triathlon Bond (kortweg: NTB) terug te vinden is. Zij volgen weer de internationale regels van de internationale triathlonbond; World Triathlon (tot oktober 2020 heette de organisatie ITU; International Triathlon Union).
In de regelgeving wordt onderscheid gemaakt tussen elite, onder-23, jeugd en Age-group. Age-group staat voor alle leeftijdscategorieën. Bij regionale en lokale wedstrijden zonder speciale startgroepen voor wedstrijdatleten gelden de age-group regels. Officiële wedstrijden zoals Ironmans, competitiewedstrijden en kampioenschappen kennen ook de eliteregelgeving.
Verder wordt er onderscheid in wetsuitgebruik gemaakt op basis van de afstand die je gaat afleggen, dat heeft simpelweg te maken met de tijd die je in het water gaat doorbrengen.
Wetsuits worden gemaakt met verschillende diktes en verschillende panelen. Lees ook het hoofdstuk “Hoe werkt een wetsuit” voor meer info over de werking. Dikke wetsuits zijn geschikter voor trainingen in koudere watertemperaturen. Heb je maar één wetsuit, wat overigens geheel logisch is, dan kan je ervoor kiezen om in de koudere periode een speciaal neopreen ondershirt voor wetsuits te dragen. In sommige situaties is een wetsuit verboden en in sommige situaties verplicht.
In onderstaande tabel lees je wanneer een wetsuit in wedstrijdverband verboden of verplicht is. In alle situaties daar tussenin mag je de keuze maken voor wel of geen wetsuit. (bron: NTB wedstrijdreglement hoofdstuk 4)
Elite, U23, Junioren en Jeugd
Zwemafstand | Verboden | Verplicht onder |
t/m 1500 m. | 20ºC en erboven | 15,9 ºC |
meer dan 1500 m. | 22ºC en erboven | 15,9 ºC |
Age-group
Zwemafstand | Verboden | Verplicht onder |
t/m 1500 m. | 22ºC en erboven | 15,9 ºC |
meer dan 1500 m. | 24,6ºC en erboven | 15,9 ºC |
Voor alle mitsen en maren rondom wedstrijden en regels omtrent water- en luchttemperatuur verwijzen we je graag naar hoofdstuk 4 van het wedstrijdreglement die te vinden is op de website van de triathlonbond, onder het kopje “Hoe zit het nou met…?”.
Iceman Wim Hof is het wellicht niet eens met de richtlijnen en tot op zekere hoogte is het ook zo dat je kunt, en misschien wel moet, wennen aan de watertemperatuur van buitenwater. Maar zowel de nationale als internationale zwem- en triathlonbonden hebben richtlijnen / aanbevelingen over wanneer je veilig in open water kan zwemmen. De reglementen van de triatlon hebben we in het kopje hierboven al beschreven. De KNZB schrijft voor onder de 15 ºC helemaal niet in buiten water te zwemmen en onder de 18 ºC altijd met wetsuit.
In editie 5 van 2013 beschreef het toenmalige bondsblad Triathlon/Duathlon Sport (nu Transition Magazine) in samenwerking met Sportarts Guido Vroemen onderstaande richtlijnen voor de tijd die je veilig in open water kan doorbrengen met en zonder wetsuit. Beginnende zwemmers / triatleten kiezen het liefst zo veel mogelijk voor zwemmen met wetsuit.
Watertemperatuur – zonder wetsuit
14-16 ºC | 16-18 ºC | 18-20 ºC | 20+ ºC | |
Interval | 30-45 min | 45-60 min. | 60 min. | 60-90 min. |
Duur | X | 60 min. | 60-90 min. | 60-120 min. |
Techniek | X | 30 min. | 45 min. | 60 min. |
Watertemperatuur – met wetsuit
14-16 ºC | 16-18 ºC | 18-20 ºC | 20+ ºC | |
Interval | 45-60 min | 60 min. | 60-90 min. | X |
Duur | tot 45 min. | 60-90 min. | 60-120 min. | X |
Techniek | X | 30 min. | 45 min. | X min. |
Korte kanttekening, voordat we gaan beschrijven: een wetsuit houdt je niet droog! Een drysuit wel, maar dat is een heel ander product en wordt vooral voor duiken gebruikt.
Een wetsuit creëert een dun laagje tussen je lichaam en de neopreen laag. In dit laagje komt een klein beetje water dat opwarmt door jouw lichaamswarmte. Hoe harder je traint, hoe warmer dit laagje wordt. Hoe dikker je wetsuit, hoe minder snel dit laagje afkoelt. Niet voor niets wordt aangeraden bij lage temperaturen je training korter en intensiever te houden, je koelt dan namelijk aanzienlijk sneller af.
Verder bestaat een wetsuit uit meerdere panelen. Die panelen hebben veelal verschillende diktes. Je romp wil je zo goed mogelijk beschermen tegen de kou, dit paneel kan tot 5mm. dik zijn, wat overigens ook de maximale dikte is volgens de wedstrijdreglementen. De armen en schouders zijn meestal aanzienlijk dunner. Dit is met name om de flexibiliteit te waarborgen.
Triathlon wetsuit zijn hydrodynamisch, oftewel ze glijden door het water. Water stroomt langs je pak door een speciale waterafstotende coating.
Tenslotte is de werking van het drijfvermogen belangrijk. Hoewel ook gezegd moet worden dat het drijfvermogen per merk en type kan verschillen. Goede zwemmers, met een stabiele hoge waterpositie zullen geen wetsuit met een hoog drijfvermogen in de benen willen, want dan komen de benen als het ware boven het water. Mensen met een mindere goede waterligging, waarbij de benen naar beneden zakken willen juist weer veel drijfvermogen zodat ze goed vlak liggen. Lees vooral goed de productomschrijvingen van het wetsuit om erachter te komen hoe het zit met de verschillende panelen, de dikte en de mate van hydrodynamica en drijfvermogen.
Antwoord op deze vraag is afhankelijk van de activiteit. Daarom delen we het antwoord in tweeën. Enerzijds “Wat draag je onder een wetsuit tijdens een wedstrijd?” en “Wat draag je onder een wetsuit tijdens een training?”
Voor een wedstrijd trek je eerst je trisuit aan en vervolgens trek je je wetsuit eroverheen. Na het zwemonderdeel trek je je wetsuit uit en ben je klaar voor het volgende onderdeel, omdat je je trisuit al aan hebt.
Onder je wetsuit mag je tevens compressie tubes dragen. Wanneer een wetsuit verboden is tijdens een wedstrijd, mogen compressie tubes ook niet worden gedragen. Sokken of kousen met voet zijn tijdens het zwemonderdeel verboden, tenzij een wetsuit verplicht is. In dat laatste geval zijn sokken optioneel (wedstrijdreglement 4.11 sub e-i punt 4).
Een trisuit met mouwtjes voorbij de schouders mag onder een wetsuit gedragen worden. Wanneer een wetsuit niet is toegestaan mag een trisuit met mouwtjes voorbij de schouders ook niet (wedstrijdreglement 4.11 sub b-iii)
Onder je wetsuit mag je je startnummerband met startnummer alvast dragen (wedstrijdreglement 2.9 sub c-ii). Wedstrijdnummers mogen bij non-wetsuitwedstrijden dan weer niet gedragen worden tijdens het zwemmen.
Dat mag je natuurlijk zelf weten. Zelf zwem ik altijd met een trisuit eronder, al was het maar om daaraan te wennen en je overgang te kunnen trainen. Maar met een badpak of alleen een zwembroek eronder is gewoon een goede optie.
Als het kouder is kun je kiezen voor accessoires die de zwemmen in koud water aangenamer maken. Als je een minder dik wetsuit hebt kun je kiezen voor een neopreen ondershirt. Met zo’n ondershirt profiteer je nog steeds van de voordelen van neopreen, maar de kou van buitenaf koelt je warmtelaag minder snel af.
Ook neopreen sokken, handschoenen en mutsen zijn verkrijgbaar om in koudere omstandigheden overige lichaamsdelen warm te houden.
Dare2Tri maakte daar in 2016 een heldere uitlegvideo over.
Een wetsuit is een delicaat product. Vooral scherpe voorwerpen waaronder je eigen nagels kunnen schade veroorzaken aan de buitenkant van je wetsuit. Handschoenen helpen je tijdens het aantrekken om je pak te beschermen. Simpele boterhamzakjes om je voeten helpen je het pak makkelijk aan te trekken. Als je nat bent, een beetje klam is al voldoende, trek je je wetsuit minder makkelijk aan.
Het moeilijkste deel is uiteindelijk om de rits, die aan de achterkant zit, te sluiten. Het makkelijkst is om iemand te vragen dit voor je te doen. De gemiddelde triatleet bij een wedstrijd is heel welwillende je hiermee te helpen. Door het lange koord is het overigens ook zelf te doen, maar doordat het pak heel strak zit kan het zijn dat je beide zijden van de rits goed tegen elkaar moet drukken. Je trekt de rits van onder naar boven om het te sluiten. Uiteindelijk verberg je de ritssluiting onder een flap met klittenbandsluiting.
Enkele tips om je wetsuit makkelijk aan te trekken:
Een wetsuit gaat gelukkig aanzienlijk makkelijker aan dan uit. Trek eerst je armen eruit, vervolgens stroop je de romp in 1 beweging naar je heupen en trek je ten slotte je benen 1-voor-1 eruit. Op Youtube zijn goede filmpjes te vinden waarin het voorgedaan wordt. Zoek eens op ‘Richard Murray Wetsuit Removal’ om te zien hoe de Zuid-Afrikaanse wereldtopper in slechts 5 seconden zich ontdoet van zijn wetsuit.
Idealiter zou je je wetsuit bij het aan land gaan na het zwemmen al beginnen uit te trekken. Om zo snel mogelijk door de transitie te komen is dit een must. Ben je beginner en doe je het niet voor de snelle tijd, neem dan vooral de tijd. Hieronder een beschrijving hoe je stap-voor-stap zo snel mogelijk je wetsuit uittrekt.
Tip: leg in de wisselzone een handdoek klaar zodat je daarop kunt staan met het laatste deel van je wetsuit en om je voeten alvast te drogen.
Dat is een vraag waar niet 1 passend antwoord op is. Het is afhankelijk van meerdere factoren.
Zoals al vaker genoemd is een wetsuit een kwetsbaar product, oftewel hij kan kapot! Het is tevens een duur product, dus extra reden om er goed voor te zorgen. Wat betreft het aantrekken hebben we dat al beschreven in “Hoe trek ik een wetsuit aan?”. Er zijn meer zaken waar je op moet letten.
Als je wetsuit haaltjes, sneetjes of winkelhaken heeft kun je deze herstellen met neopreenlijm. Doe dit zo snel mogelijk om grotere beschadigingen te voorkomen. Heb je echt een gat waar water naar binnenkomt dat zou je speciale patches erop kunnen lijmen.
We geven je graag nog enkele tips mee voor het trainen in open water.