We gebruiken cookies (en vergelijkbare technieken) om het shoppen nog makkelijker en persoonlijker voor jou te maken.
Functionele en analytische cookies plaatsen we altijd. De functionele cookies zorgen voor de beste website-ervaring. De analytische cookies gebruiken we om FuturumShop elke dag te kunnen verbeteren.
Met de persoonlijke cookie technologie kunnen we je nuttige en persoonlijke advertenties laten zien, die nog beter op jouw wensen aansluiten.
Lees hier
alles over onze cookie- en privacyverklaring. Klik op 'accepteren' om te accepteren. Kies je voor weigeren? Dan plaatsen we alleen functionele en analytische cookies.
FUTURUMSHOP APP
Sparen voor gratis cadeaus?
Download onze app direct!
Triathlon wetsuit | Waar let je op – FAQ’s, regels en tips
Rudi Jansen | 11 november 2021
Als je een wetsuit voor triathlon gaat kopen verzand je in een zee van informatie over regels, watertemperatuur, merken, diktes en types. Met deze blog maken we voor jou overzichtelijk waar je op moet letten als je een wetsuit koopt en gebruikt. Van de pasvorm tot de regelgeving en van training tot wedstrijd.
Een wetsuit is een neopreen “zwempak” dat je tijdens watersporten draagt om je lichaamstemperatuur in het koude buitenwater op peil te houden en om je drijfvermogen te geven. Maar het ene wetsuit is het andere niet. En wat is nou het verschil tussen een wetsuit en een trisuit? En wat is dan een shorty? Lees rustig verder, wij leggen het uit.
Wat is een triathlon wetsuit?
Een triathlon wetsuit onderscheidt zich van surf- en duikwetsuits door onder andere de dikte. Surfwetsuits zijn vaak 5mm. dik of nog dikker. Een triathlon wetsuit mag reglementair zelfs maar maximaal 5mm. dik zijn. Je mag dus wel zwemmen in een surfwetsuit tijdens een triathlon, maar sneller zul je er niet perse van worden. Daarnaast is ook de flexibiliteit van het neopreen van een triathlonwetsuit stukken beter.
Verder is een triathlon wetsuit ontworpen om door het water te glijden (hydrodynamica), drijfvermogen te bieden (buoyancy), flexibel te zijn en om snel uit te kunnen trekken. Interessant weetje: eind jaren ’80 ontwikkelde ene Dan Chapfield het eerste triathlonspecifieke wetsuit die hem tijdens een Ironman sneller door het water liet glijden en sneller door de transitie liet lopen. In de jaren daarna is het snel gegaan met de ontwikkeling van technologgieën van triathlon wetsuits.
Wat is het verschil tussen een trisuit en een wetsuit?
Een trisuit draag je de gehele wedstrijd, een wetsuit alleen tijdens het zwemmen. Een wetsuit is daarnaast gemaakt van neopreen en biedt drijfvermogen. Een trisuit mag niet van materiaal gemaakt zijn dat drijfvermogen biedt. De reglementaire beschrijving van een trisuit is als volgt: Trisuits moeten bestaan uit 100% geweven materiaal, te definiëren als bestaande uit natuurlijke en/of synthetische stoffen, van individuele en niet versterkte garens die een geweven, gebreid of gevlochten geheel vormen (meestal houdt dit in dat het trisuit geheel gemaakt is van nylon of lycra, waarin geen rubberachtig materiaal zoals polyurethaan of neopreen is verwerkt). Bron: Wedstrijdreglement World Triathlon.
Wat is het verschil tussen een shorty, wetsuit en SwimRun wetsuit?
Een shorty is een wetsuit met korte mouwen en korte pijpen. Andere varianten zijn wetsuits zonder mouwen, en SwimRun wetsuits. Een SwimRun wetsuit is ontwikkeld voor de SwimRun wedstrijden waarbij afwisselend hardgelopen en gezwommen wordt. Je bovenlijf is volledig bedekt, net als je armen. Zo heb je maximaal drijfvermogen voor je romp en armen. Door de afwezigheid van neopreen onder je knieën ben je vrijer in je bewegingen tijdens het hardlopen.
Een shorty of mouwloos wetsuit is nog steeds een wetsuit en valt daarom onder de regelgeving van wetsuits. Het is dus niet zo dat je bij een temperatuur boven de 24,6 graden wel met een shorty of mouwloos wetsuit mag zwemmen. De enige reden is dan ook een persoonlijke wanneer je voor een dergelijk wetsuit kiest tijdens een wedstrijd.
Wat is een Swimskin?
Een Swimskin is eigenlijk niet meer dan een 2e trisuit over je trisuit. Waarom zou je dat doen? Vooral bij lange afstanden zijn de trisuits vaak voorzien van zakjes voor voeding, maar ook is het comfort belangrijker op die lange afstanden. Wanneer je een swimskin over je trisuit aantrekt voorkom je overbodige weerstand van stof dat niet strak om je lijst sluit. Let op!: Swimskins moeten voldoen aan de Trisuitregels tijdens wedstrijden en mogen op afstanden over de OD (1500 meter zwemmen) en korter niet worden uitgetrokken. (wedstrijdreglement 4.11 sub c-i). Just so you know!
Wanneer draag je een wetsuit?
Je mag bij triathlons niet altijd een wetsuit dragen. Daar is regelgeving voor. Voor die regelgeving volgen we in deze blog de regelgeving zoals die op de website van de Nederlandse Triathlon Bond (kortweg: NTB) terug te vinden is. Zij volgen weer de internationale regels van de internationale triathlonbond; World Triathlon (tot oktober 2020 heette de organisatie ITU; International Triathlon Union).
In de regelgeving wordt onderscheid gemaakt tussen elite, onder-23, jeugd en Age-group. Age-group staat voor alle leeftijdscategorieën. Bij regionale en lokale wedstrijden zonder speciale startgroepen voor wedstrijdatleten gelden de age-group regels. Officiële wedstrijden zoals Ironmans, competitiewedstrijden en kampioenschappen kennen ook de eliteregelgeving.
Verder wordt er onderscheid in wetsuitgebruik gemaakt op basis van de afstand die je gaat afleggen, dat heeft simpelweg te maken met de tijd die je in het water gaat doorbrengen.
Welk wetsuit bij welke temperatuur?
Wetsuits worden gemaakt met verschillende diktes en verschillende panelen. Lees ook het hoofdstuk “Hoe werkt een wetsuit” voor meer info over de werking. Dikke wetsuits zijn geschikter voor trainingen in koudere watertemperaturen. Heb je maar één wetsuit, wat overigens geheel logisch is, dan kan je ervoor kiezen om in de koudere periode een speciaal neopreen ondershirt voor wetsuits te dragen. In sommige situaties is een wetsuit verboden en in sommige situaties verplicht.
In onderstaande tabel lees je wanneer een wetsuit in wedstrijdverband verboden of verplicht is. In alle situaties daar tussenin mag je de keuze maken voor wel of geen wetsuit. (bron: NTB wedstrijdreglement hoofdstuk 4)
Elite, U23, Junioren en Jeugd
Zwemafstand
Verboden
Verplicht onder
t/m 1500 m.
20ºC en erboven
15,9 ºC
meer dan 1500 m.
22ºC en erboven
15,9 ºC
Age-group
Zwemafstand
Verboden
Verplicht onder
t/m 1500 m.
22ºC en erboven
15,9 ºC
meer dan 1500 m.
24,6ºC en erboven
15,9 ºC
Voor alle mitsen en maren rondom wedstrijden en regels omtrent water- en luchttemperatuur verwijzen we je graag naar hoofdstuk 4 van het wedstrijdreglement die te vinden is op de website van de triathlonbond, onder het kopje “Hoe zit het nou met…?”.
Trainen in open water
Iceman Wim Hof is het wellicht niet eens met de richtlijnen en tot op zekere hoogte is het ook zo dat je kunt, en misschien wel moet, wennen aan de watertemperatuur van buitenwater. Maar zowel de nationale als internationale zwem- en triathlonbonden hebben richtlijnen / aanbevelingen over wanneer je veilig in open water kan zwemmen. De reglementen van de triatlon hebben we in het kopje hierboven al beschreven. De KNZB schrijft voor onder de 15 ºC helemaal niet in buiten water te zwemmen en onder de 18 ºC altijd met wetsuit.
In editie 5 van 2013 beschreef het toenmalige bondsblad Triathlon/Duathlon Sport (nu Transition Magazine) in samenwerking met Sportarts Guido Vroemen onderstaande richtlijnen voor de tijd die je veilig in open water kan doorbrengen met en zonder wetsuit. Beginnende zwemmers / triatleten kiezen het liefst zo veel mogelijk voor zwemmen met wetsuit.
Watertemperatuur – zonder wetsuit
14-16 ºC
16-18 ºC
18-20 ºC
20+ ºC
Interval
30-45 min
45-60 min.
60 min.
60-90 min.
Duur
X
60 min.
60-90 min.
60-120 min.
Techniek
X
30 min.
45 min.
60 min.
Watertemperatuur – met wetsuit
14-16 ºC
16-18 ºC
18-20 ºC
20+ ºC
Interval
45-60 min
60 min.
60-90 min.
X
Duur
tot 45 min.
60-90 min.
60-120 min.
X
Techniek
X
30 min.
45 min.
X min.
Hoe werkt een wetsuit
Korte kanttekening, voordat we gaan beschrijven: een wetsuit houdt je niet droog! Een drysuit wel, maar dat is een heel ander product en wordt vooral voor duiken gebruikt.
Een wetsuit creëert een dun laagje tussen je lichaam en de neopreen laag. In dit laagje komt een klein beetje water dat opwarmt door jouw lichaamswarmte. Hoe harder je traint, hoe warmer dit laagje wordt. Hoe dikker je wetsuit, hoe minder snel dit laagje afkoelt. Niet voor niets wordt aangeraden bij lage temperaturen je training korter en intensiever te houden, je koelt dan namelijk aanzienlijk sneller af.
Verder bestaat een wetsuit uit meerdere panelen. Die panelen hebben veelal verschillende diktes. Je romp wil je zo goed mogelijk beschermen tegen de kou, dit paneel kan tot 5mm. dik zijn, wat overigens ook de maximale dikte is volgens de wedstrijdreglementen. De armen en schouders zijn meestal aanzienlijk dunner. Dit is met name om de flexibiliteit te waarborgen.
Triathlon wetsuit zijn hydrodynamisch, oftewel ze glijden door het water. Water stroomt langs je pak door een speciale waterafstotende coating.
Tenslotte is de werking van het drijfvermogen belangrijk. Hoewel ook gezegd moet worden dat het drijfvermogen per merk en type kan verschillen. Goede zwemmers, met een stabiele hoge waterpositie zullen geen wetsuit met een hoog drijfvermogen in de benen willen, want dan komen de benen als het ware boven het water. Mensen met een mindere goede waterligging, waarbij de benen naar beneden zakken willen juist weer veel drijfvermogen zodat ze goed vlak liggen. Lees vooral goed de productomschrijvingen van het wetsuit om erachter te komen hoe het zit met de verschillende panelen, de dikte en de mate van hydrodynamica en drijfvermogen.
Wat draag je onder een wetsuit?
Antwoord op deze vraag is afhankelijk van de activiteit. Daarom delen we het antwoord in tweeën. Enerzijds “Wat draag je onder een wetsuit tijdens een wedstrijd?” en “Wat draag je onder een wetsuit tijdens een training?”
Wat draag je onder een wetsuit tijdens een wedstrijd?
Voor een wedstrijd trek je eerst je trisuit aan en vervolgens trek je je wetsuit eroverheen. Na het zwemonderdeel trek je je wetsuit uit en ben je klaar voor het volgende onderdeel, omdat je je trisuit al aan hebt.
Onder je wetsuit mag je tevens compressie tubes dragen. Wanneer een wetsuit verboden is tijdens een wedstrijd, mogen compressie tubes ook niet worden gedragen. Sokken of kousen met voet zijn tijdens het zwemonderdeel verboden, tenzij een wetsuit verplicht is. In dat laatste geval zijn sokken optioneel (wedstrijdreglement 4.11 sub e-i punt 4).
Een trisuit met mouwtjes voorbij de schouders mag onder een wetsuit gedragen worden. Wanneer een wetsuit niet is toegestaan mag een trisuit met mouwtjes voorbij de schouders ook niet (wedstrijdreglement 4.11 sub b-iii)
Onder je wetsuit mag je je startnummerband met startnummer alvast dragen (wedstrijdreglement 2.9 sub c-ii). Wedstrijdnummers mogen bij non-wetsuitwedstrijden dan weer niet gedragen worden tijdens het zwemmen.
Wat draag je onder een wetsuit tijdens een training?
Dat mag je natuurlijk zelf weten. Zelf zwem ik altijd met een trisuit eronder, al was het maar om daaraan te wennen en je overgang te kunnen trainen. Maar met een badpak of alleen een zwembroek eronder is gewoon een goede optie.
Als het kouder is kun je kiezen voor accessoires die de zwemmen in koud water aangenamer maken. Als je een minder dik wetsuit hebt kun je kiezen voor een neopreen ondershirt. Met zo’n ondershirt profiteer je nog steeds van de voordelen van neopreen, maar de kou van buitenaf koelt je warmtelaag minder snel af.
Ook neopreen sokken, handschoenen en mutsen zijn verkrijgbaar om in koudere omstandigheden overige lichaamsdelen warm te houden.
Hoe trek ik een wetsuit aan?
Dare2Tri maakte daar in 2016 een heldere uitlegvideo over.
Een wetsuit is een delicaat product. Vooral scherpe voorwerpen waaronder je eigen nagels kunnen schade veroorzaken aan de buitenkant van je wetsuit. Handschoenen helpen je tijdens het aantrekken om je pak te beschermen. Simpele boterhamzakjes om je voeten helpen je het pak makkelijk aan te trekken. Als je nat bent, een beetje klam is al voldoende, trek je je wetsuit minder makkelijk aan.
Het moeilijkste deel is uiteindelijk om de rits, die aan de achterkant zit, te sluiten. Het makkelijkst is om iemand te vragen dit voor je te doen. De gemiddelde triatleet bij een wedstrijd is heel welwillende je hiermee te helpen. Door het lange koord is het overigens ook zelf te doen, maar doordat het pak heel strak zit kan het zijn dat je beide zijden van de rits goed tegen elkaar moet drukken. Je trekt de rits van onder naar boven om het te sluiten. Uiteindelijk verberg je de ritssluiting onder een flap met klittenbandsluiting.
Enkele tips om je wetsuit makkelijk aan te trekken:
Draag iets aan je voeten. Bijvoorbeeld je sokken aanhouden tijdens aantrekken, maar ook boterhamzakjes doen het goed.
Smeer je in, met name de gebieden die bewegen! Maar pas hier mee op. Hydraterende crème beschadigt je wetsuit aan de binnenkant. Babyolie is een goede optie. Let ook weer op dat je geen vette handen eraan overhoudt. Dat heeft invloed op je zwemonderdeel én maakt het uittrekken weer lastiger.
Zeep en water, of shampoo en water. Smeer de binnenkant van je wetsuit in met een beetje zeep of shampoo en water. Een paar druppels is voldoende. Je zult bij triathlons wel eens drijvende zeepbubbels kunnen zien, dat zijn de atleten die net teveel zeep gebruikt hebben.
Rits achter! Je zult niet de eerst zijn die zich vergist en na het harde werk van het aantrekken opnieuw moet beginnen.
Begin met de benen, en hijs het liefst door aan de binnenkant te trekken. Trek dus steeds aan het pak aan het gedeelte dat nog binnenste-buiten is. Lukt dat niet. Pas dan echt goed op met nagels, je trekt je pak snel kapot!
Sieraden en horloge af. Sieraden sowieso af tijdens de training / wedstrijd. Maar het aantrekken over je horloge is net lastiger dan wanneer je die even af doet. Wanneer je uit het water komt trek je het pak binnenstebuiten uit en gaat het makkelijker over je horloge, dus daarover minder zorgen.
Hoe trek ik een wetsuit snel uit
Een wetsuit gaat gelukkig aanzienlijk makkelijker aan dan uit. Trek eerst je armen eruit, vervolgens stroop je de romp in 1 beweging naar je heupen en trek je ten slotte je benen 1-voor-1 eruit. Op Youtube zijn goede filmpjes te vinden waarin het voorgedaan wordt. Zoek eens op ‘Richard Murray Wetsuit Removal’ om te zien hoe de Zuid-Afrikaanse wereldtopper in slechts 5 seconden zich ontdoet van zijn wetsuit.
Idealiter zou je je wetsuit bij het aan land gaan na het zwemmen al beginnen uit te trekken. Om zo snel mogelijk door de transitie te komen is dit een must. Ben je beginner en doe je het niet voor de snelle tijd, neem dan vooral de tijd. Hieronder een beschrijving hoe je stap-voor-stap zo snel mogelijk je wetsuit uittrekt.
Op het moment dat je aan land gaat, echt zodra je kunt staan in het water, rits je je pak al open.
Pak het touw van je rits met de ene hand en open met de andere je klittenbandflap. Trek in een vloeiende beweging je rits naar beneden. (Er zijn wetsuits met een mechanisme waarbij je de rits naar boven over het rits uiteinde kan trekken, dat gaat nóg sneller).
Al lopend trek je in een vloeiende beweging je armen om-en-om uit het pak. Je trekt je wetsuit uiteindelijk helemaal binnenste buiten.
Stroop je wetsuit tot je heupen naar beneden.
Je loopt nu met je wetsuit alleen nog aan je kont en benen naar je fiets, waar je het laatste deel uittrekt.
Bij je fiets trek je in een vloeiende beweging je benen om en om uit de pijpen. Maak de halen zo lang mogelijk, laat je benen ook het werk doen, til ze hoog op met een soort schopbeweging.
Tip: leg in de wisselzone een handdoek klaar zodat je daarop kunt staan met het laatste deel van je wetsuit en om je voeten alvast te drogen.
Wetsuit kopen, waar moet ik op letten?
Dat is een vraag waar niet 1 passend antwoord op is. Het is afhankelijk van meerdere factoren.
Je techniek . Met name van je benen. Heb je een goede ligging in het water, dan heb je minder drijfvermogen nodig rond het middel en de benen. Over het algemeen hebben beginnende atleten meer drijfvermogen nodig.
De periode waarin je het gebruikt. Het is heel normaal dat je van zo’n duur product er maar 1 aanschaft. Houd dan rekening met de maximale dikte van 5mm. Dat is al heel dik en is ook goed voor open water trainingen als het water nog wat kouder is. Gemakshalve gaan we ervan uit dat je je wetsuit koopt voor wedstrijden, dus is dit punt minder relevant, maar wel om rekening mee te houden in periode maart, april, mei als het water nog niet is opgewarmd.
De dikte. Aansluitend bij bovenstaande, kies je ook voor een bepaalde dikte. Hoe dikker, hoe meer isolatie, maar ook hoe meer drijfvermogen. Eigenlijk hangen deze eerste drie punten nauw samen. Beginners kiezen liever voor wat dikkere pakken. Elite atleten zul je vaak zien in een minimalistisch wetsuit.
De zwemslag. De meeste pakken zijn ontwikkeld voor de borstcrawl. Er zijn echter ook pakken die zich meer op de schoolslag (breaststroke) richten. Zwem je meer schoolslag dan borstcrawl? De Zone3 Aspect wetsuits laat de zijwaartse beweging van de schoolslag beter toe dan gemiddelde andere wetsuits. Ook de Dare2Swim van Dare2Tri is gemaakt voor de schoolslag
Panelen. Een wetsuit wordt opgebouwd uit panelen. De instapmodellen hebben vaak minder panelen dan de duurdere varianten. Panelen zorgen voor functionaliteit. In principe kun je wel zeggen; hoe meer panelen hoe beter de pasvorm. De panelen bij de schouders en oksels moeten dunner zijn om je beweeglijkheid te optimaliseren.
De pasvorm. De pasvorm ervaar je pas als je het pak aan hebt. Een wetsuit moet heel strak zitten. Op het land voelt dat vaak ongemakkelijker dan in het water. De plekken waar je beweegt moeten goed aansluiten, zodat er geen luchtbubbels ontstaan waar uiteindelijk water zich ophoopt. Plekken die je goed aan moet trekken aan je lijf zijn de knieholtes, liezen en oksels. In die zones mag absoluut geen ophoping van water ontstaan, dan is je pak te groot of je hebt het niet goed genoeg aangetrokken.
De maat. Dit is een lastige. Maten zijn net als bij kleding niet universeel. Raadpleeg daarom altijd de maattabel van het merk. Meten=weten in dit geval. Meet je eigen heup-, taille- en borstomvang. Een mouw of pijp die net een cm. te lang of te kort is maakt veel minder impact dan een pak dat niet nauw genoeg sluit en luchtbubbels ontwikkelt.
De stijl. Totaal onbelangrijk, maar kan een persoonlijke keuze zijn. Hierin heb je natuurlijk de vrije keus, er is namelijk keuze genoeg. Maar de reden dat dit onderaan staat is niet voor niets. Laat je écht niet leiden door kleur en stijl, maar door de overige punten hierboven.
Zoals al vaker genoemd is een wetsuit een kwetsbaar product, oftewel hij kan kapot! Het is tevens een duur product, dus extra reden om er goed voor te zorgen. Wat betreft het aantrekken hebben we dat al beschreven in “Hoe trek ik een wetsuit aan?”. Er zijn meer zaken waar je op moet letten.
Afspoelen: Spoel je wetsuit na gebruik af met koud of lauw water. Zowel de binnen- als de buitenkant. Dit kan door het af te spoelen met de tuinslang of douchekop, maar ideaal is het om het pak in schoon water te laten weken tot het zwembadwater of buiten water er echt af. Je wetsuit mag nooit in de wasmachine!
Drogen: Berg je wetsuit niet nat op! Laat het goed drogen op een donkere, geventileerde en droge plek. Niet in de zon, die UV-straling is schadelijk voor de materialen. Ook niet bij een warmtebron. Het beste is om je wetsuit binnenste buiten op te hangen en te laten drogen.
Opbergen: Laat een wetsuit niet te lang (helemaal niet binnenstebuiten!) aan een kledinghanger hangen. De hanger zal na verloop van tijd afdrukken in het neopreen achterlaten, waardoor deze plekken zwakker worden. Als het wetsuit goed droog is, kun je het opvouwen en wegleggen op een droge en goed geventileerde plek. Doe dit losjes en zeker niet strak opgevouwen of opgerold. En leg het niet in de zon of nabij een warmtebron.
Chemicaliën. Pas op met chemicaliën uit zonnebrandcrème, vaseline en andere oliën en smeermiddelen. Mocht je dit toch gebruiken, vanwege het voorkomen van schuurplekken, spoel het er na gebruik dan goed uit.
Rits open. Bewaar je wetsuit met de rits open, zo blijft er geen druk op de naden rondom de rits.
Pas op het klittenband. De sluiting heeft een klittenband laag, pas op dat je deze goed dichtdoet en dat het niet in contact komt met de binnenkant van je wetsuit. De klittenbandsluiting zorgt voor pluisvorming van de binnenkant.
Als je wetsuit haaltjes, sneetjes of winkelhaken heeft kun je deze herstellen met neopreenlijm. Doe dit zo snel mogelijk om grotere beschadigingen te voorkomen. Heb je echt een gat waar water naar binnenkomt dat zou je speciale patches erop kunnen lijmen.
Tips voor je open water trainingen
We geven je graag nog enkele tips mee voor het trainen in open water.
Zwem in open water dat bedoeld is om te zwemmen. Kijk op www.zwemwater.nl voor geschikt zwemwater bij jou in de buurt. Hier staan niet alleen tips en waarschuwingen, maar ook de meest recent gemeten waterkwaliteit van het officiële zwemwater.
Check de watertemperatuur. Op de website van Rijkswaterstaat kun je van diverse openwater plekken de meest recent gemeten watertemperatuur raadplegen. Bekijk ook de alinea over watertemperatuur voor tips over de watertemperatuur in combinatie met je training.
Zwem niet alleen! Kramp is niet onoverkomelijk, ook niet voor getrainde zwemmers. Zwem daarom bij voorkeur altijd samen of in een groep.
Safeswimmer mee! Een safe swimmer, of zwemboei, is niet alleen handig om uit te kunnen rusten als je even rust nodig hebt. Als je de goede koopt is het zelfs geschikt als drybag voor je sleutels, kleding en telefoon. En nog veel belangrijker, je valt op. Safeswimmers komen in fluorescerende kleuren. Je bent zichtbaar vanaf de kant en voor boten en andere watersporters.
Lichaamstemperatuur. De watertemperatuur is een factor die je lichaamstemperatuur mede bepaalt. Maar zorg er ook voor dat je niet te lang in het water blijft en dat je in beweging blijft. Extensieve rustperiodes zijn beter dan stil liggen in het water. Ook kun je kiezen voor neopreenaccessoires om je lichaamstemperatuur beter te reguleren bij kou. Kies voor een neopreen badmuts, handschoenen, sokken en eventueel ondershirt. En trek direct na het zwemmen wat warms aan. Tip: neem wat warme thee mee in een thermosfles voor als je uit het water komt.